DYSFAGIA

/ZABURZENIE POŁYKANIA/

ang. dysphagia, niem. Dysphagie /Schluckstörung/, fr. dysphagie, ros. дисфагия

ang. dysphagia (z łac. dis- ‘zaburzenie’, grec. phagia ‘połykać’)

Utrudnione przechodzenie pokarmu z jamy ustnej przez przełyk do żołądka. Wyróżnia się dwa typy dysfagii:

ustno-gardłową (górną, przedprzełykową) – trudności w przełykaniu są związane z zaburzeniem przechodzenia pokarmu do przełyku,

przełykową (dolną) – występują trudności w przechodzeniu kęsów pokarmowych przez przełyk.

Dysfagię ustno-gardłową mogą wywoływać: urazy i choroby ośrodkowego układu nerwowego, udar mózgu, krwawienie śródmózgowe, choroba Wilsona, stwardnienie rozsiane, guzy pnia mózgu, stwardnienie zanikowe boczne, neuropatie obwodowe (w przebiegu cukrzycy, sarkoidozy, chorób układowych tkanki łącznej, błonicy, zatrucia jadem kiełbasianym, zespołu Guillaina–Barrégo), zespół opuszkowy i rzekomoopuszkowy, choroba Parkinsona, pląsawica Huntingtona, wiąd rdzenia, zabiegi operacyjne w rejonie głowy i szyi, dystrofia mięśniowa, miastenia, nowotwory i stany zapalne jamy ustnej oraz gardła, uchyłek Zenkera, wole tarczycy, choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa szyjnego, ciała obce gardła.

Choroby wywołujące dysfagię przełykową to: nowotwory przełyku, rak wpustu, zwężenie pozapalne przełyku, zwężenie po oparzeniu przełyku, pierścień Schatzkiego, ciała obce przełyku, uchyłki przełyku, ucisk przełyku od zewnątrz przez nowotwory lub tętniaki, achalazja wpustu, rozlany skurcz przełyku (przełyk korkociągowaty), bolesne skurcze przełyku (przełyk typu dziadka do orzechów), zespół Plummera-Vinsona (dysfagia syderopeniczna), twardzina układowa, zapalenie przełyku, choroba refluksowa przełyku, dysfagia czynnościowa, cukrzyca, choroba Chagasa (trypanosomoza amerykańska), wpływ leków (antagoniści kanału wapniowego, metyloksantyny).

Do objawów dysfagii należy: krztuszenie się, kaszel, łzawienie, kichanie, odruchy wymiotne, zawadzanie w przełyku, rozpieranie, odynofagia (ból podczas przełykania). W dysfagii może być upośledzona możliwość połykania pokarmów stałych, rozdrobnionych i płynów oraz całkowity brak możliwości połykania (afagia).

Diagnostyka dysfagii: badania kontrastowe przełyku, ezofagoskopia z pobraniem materiału do badania histopatologicznego i mikrobiologicznego, manometria przełyku, tomografia komputerowa klatki piersiowej. Leczenie zależne jest od przyczyny dysfagii.

Literatura:

Choroby wewnętrzne: stan wiedzy na rok 2010, red. A. Szczeklik, Kraków 2010.

Otorynolaryngologia praktyczna. Podręcznik dla studentów i lekarzy, t. 2, red. G. Janczewski, Gdańsk 2005.

G. Herold: Medycyna wewnętrzna. Repetytorium dla studentów medycyny i lekarzy, Warszawa 2007.

Otorynolaryngologia dziecięca, red. D. Gryczyńska, Bielsko-Biała 2007.