DIAGNOZA NIEPŁYNNOŚCI MÓWIENIA

Wykonywana najczęściej przy diagnozie jąkania, jąkania wczesnodziecięcego, rozwojowej niepłynności mowy lub zaburzeń komunikacji językowej o etiologii mózgowej (mowy bezładnej, afazji, dysartrii). Diagnosta posługuje się: wywiadem, obserwacją, specjalistycznymi testami i próbami językowymi. Pomocnicze do analizy są nagrane teksty z mową osoby badanej, zarejestrowane w różnych sytuacjach komunikacyjnych w życiu codziennym (materiał pomocny ze względu na niestały charakter niepłynności mowy. Im więcej wypowiedzi zostanie poddanych analizie, tym diagnoza będzie bardziej wiarygodna). W d. n. m. brane są pod uwagę cztery wskaźniki:

  1. Rodzaje objawów niepłynności mówienia (powtarzanie głosek, powtarzanie sylab, powtarzanie pojedynczych słów, powtarzanie kombinacji słów, przeciągania, blokowanie, embolofazje, rewizje).

  2. Frekwencja niepłynności mówienia. Określa ją liczba symptomów niepłynności mówienia dzielona przez liczbę słów/sylab, gdzie iloraz mnoży się przez 100%.

  3. Lokalizacja symptomów niepłynności mówienia (początek wypowiedzi, w toku wypowiedzi).

  4. Długość niepłynnego mówienia (czas trwania najdłuższego przeciągania, czas trwania najdłuższego blokowania, największa liczba powtórzeń głosek/sylab, słów/fraz).

W d. n. m. szczegółowo obserwowany i oceniany jest czynnik lingwistyczny. W diagnozie należy analizować różne formy mówienia: mowę dialogową, narracyjną, spontaniczną, nazywanie, czytanie. Można posłużyć się gotowymi pomocami diagnostycznymi, np. Z. Tarkowskiego Kwestionariusz Niepłynności Mówienia i Logofobii (2001), M. Kurkowskiego Próba Sylabowa do Oceny Niepłynności Mówienia (2003).

 

Literatura:


K. Szamburski: Diagnoza niepłynności mówienia, [w]: E. Czapiewska, S. Milewski (red.): Diagnoza logopedyczna, Sopot 2012; Z. Tarkowski: Jąkanie. Giełkot, [w]: T. Gałkowski, G. Jastrzębowska (red.): Logopedia. Pytania i odpowiedzi, Opole 2003, T.II; Z. Tarkowski: Jąkanie, Gdańsk 2011; M. Chęciek: Jąkanie. Diagnoza – terapia – program, Kraków 2007.