Ta z cech fonetycznych głoski, której zamiana na inną cechę (przy zachowaniu pozostałych) nie spowoduje powstania innego fonemu, np. zamiana w wyrazie panienka zębowego [n] na welarne [ŋ] czy też zębowa (nienormatywna) realizacja [t] w wyrazie trzeba (czyli [tšeba] zamiast [ṭšeba]). Jest to zatem ta cecha artykulacyjna głoski, które nie stanowi cechy fonologicznej (dystynktywnej) fonemu. Z funkcjonalnego punktu widzenia jest nieistotna, nie jest cechą relewantną (nie różnicuje fonemów i w efekcie nie różnicuje znaczenia wyrazów). Zamiana tej cechy na inną nie zmienia wartości semantycznej słowa, co stanowi dowód na jej niedystynktywność. Zamiana jednej cechy niedystynktywnej na inną może następować z różnych przyczyn, np. z powodu różnicy regionalnej w wymowie (por. wym. wyżej panienka – artykulacja zębowa w wymowie warszawskiej i artykulacja welarna w wymowie krakowsko-poznańskiej) czy nienormatywnej indywidualnej realizacji artykulacyjnej w wyniku hiperpoprawności (por. wym. wyżej trzeba). Odmiennymi powodami mogą być: indywidualna realizacja artykulacyjna wynikająca z wad wymowy (np. wargowo-zębowa realizacja normatywnie dwuwargowego [m] – zmiana miejsca artykulacji z dwóch warg na układ wargi–zęby nie powoduje powstania innego funkcjonalnie (znaczeniowo) dźwięku; innym przykładem może tu być sepleniące [s], odbierane w warstwie znaczeniowej – mimo odrębności artykulacyjnej – wyłącznie jako /s/), wady budowy aparatu artykulacyjnego (np. unosowiona realizacja głosek ustnych w przypadku osób z wadami budowy podniebienia twardego i/lub miękkiego) czy też zmiękczona realizacja głosek twardych w języku dzieci lub dorosłych komunikujących się z dziećmi.
Literatura:
L. Dukiewicz, I. Sawicka: Fonetyka i fonologia, Kraków 1995.
Encyklopedia wiedzy o języku polskim, red. S. Urbańczyk, Wrocław 1978.
D. Ostaszewska, J. Tambor: Fonetyka i fonologia języka polskiego, Warszawa 2008.
B. Wierzchowska: Fonetyka i fonologia języka polskiego, Wrocław 1980.
M. Wiśniewski: Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Toruń 2007.
