BŁĄD FRAZEOLOGICZNY

ang. idiomatic error, niem. phraseologisches Fehler, fr. erreur phraseologique, ros. идиоматическaя ошибкa

Powstaje w wyniku nieświadomego naruszenia związku wyrazowego o charakterze stałym lub łączliwym, w odróżnieniu od świadomych technik stosowanych podczas tworzenia neologizmów frazeologicznych czy konstrukcji wykorzystywanych na potrzeby poezji.

W przypadku związków łączliwych, w których istnieje możliwość, choć ograniczona, wyboru jednej z opcji, błędem będzie dowolne zastąpienie jednego elementu związku innym (np. wyjść za niego, wyjść za mąż, ale błędna jest konstrukcja: wyjść za nią).

W przypadku związków stałych o błędzie mówi się w sytuacji rozbicia idiomu (np. na kopyto zamiast na jedno kopyto), zastąpienia jednego z wyrazów wchodzącego w skład związku wyrazem bliskoznacznym (np. przymrużył na to oko zamiast przymknął na to oko), kontaminacji dwóch frazeologizmów (np. zwrot ponieść zwycięstwo będący wynikiem kontaminacji dwóch zwrotów: odnieść zwycięstwo i ponieść porażkę), zastosowania związku frazeologicznego w niepoprawnym znaczeniu (np. mieć oko na kogoś oznacza pilnować kogoś, a nie podrywać kogoś).

Literatura:

A. Markowski: Kultura języka polskiego. Teoria, zagadnienia leksykalne, Warszawa 2007.

Słownik terminologii medialnej, red. W. Pisarek, Kraków 2006.