BŁĄD GRAMATYCZNY

ang. grammatical error, niem. Grammatikfehler, fr. erreur grammaticale, ros. грамматическая ошибка

psł. blǫdъ ‘niewłaściwe postępowanie’; gramatycz-ny (od gramatyka)

Rodzaj błędu językowego, zaliczający się do tzw. błędów wewnątrzjęzykowych (w odróżnieniu od błędów zewnątrzjęzykowych, dotyczących ortografii czy interpunkcji). Błąd gramatyczny to nieświadome odstępstwo od obowiązującej normy gramatycznej, czyli naruszenie poprawności systemu gramatycznego danego języka. Jest on świadectwem niskiej kompetencji językowej w zakresie praktycznego opanowania gramatyki lub nieznajomości aktualnych norm poprawnościowych. Zwykle nie powoduje zmian sensu w tekście, choć nagromadzenie błędów gramatycznych może utrudniać odbiorcy szybkie dotarcie do treści komunikatu.

Błędy gramatyczne dzieli się na fleksyjne i składniowe. Błędy fleksyjne dotyczą przede wszystkim użycia niewłaściwej formy fleksyjnej, np. księdzami (zamiast księżmi), lub niewłaściwego wzorca odmiany, np. o pani Kucównej (zamiast o pani Kucównie), czyli użycie paradygmatu przymiotnikowego zamiast rzeczownikowego w odmianie nazwiska. Błędy składniowe to głównie zastosowanie niewłaściwego pod względem gramatycznym połączenia wyrazowego, np. dotknąć piłkę (zamiast dotknąć piłki) lub niewłaściwej konstrukcji złożonej, np. Reasumując, sprawy wyglądają tak (zamiast Reasumując, możemy powiedzieć, że sprawy wyglądają tak).

Literatura:

A. Markowski: Kultura języka polskiego. Teoria, zagadnienia leksykalne, Warszawa 2005.

H. Jadacka: Kultura języka polskiego. Fleksja, słowotwórstwo, składnia, Warszawa 2005.

Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN, red. A. Markowski, Warszawa 2002.

ABC… polskiej gramatyki. Leksykon szkolny, opr. J. Kwiek-Osiowska, Kraków–Warszawa 1982.