Zespół ruchów i pozycji narządów mowy w części przewodu głosowego ponad krtanią (nasada), wpływających na strumień wydychanego przez kanał głosowy powietrza i decydujących o barwie dźwięków mowy. Ruchy artykulacyjne narządów mowy przy wymawianiu samogłosek powodują modulację fali głosowej wytworzonej przez źródło drgań periodycznych (wiązadła głosowe), natomiast przy wymawianiu spółgłosek bezdźwięcznych są źródłem drgań nieperiodycznych. Spółgłoski dźwięczne są efektem współdziałania źródła drgań periodycznych (wiązadeł głosowych) i umieszczonego w obrębie nasady źródła drgań nieperiodycznych.
Głoski różnią się między sobą sposobem i miejscem artykulacji. Sposób artykulacji, czyli typ ułożenia narządów mowy, w języku polskim pozwala na rozróżnienie spółgłosek zwarto-wybuchowych, szczelinowych, zwarto-szczelinowych oraz nosowych. Miejsce artykulacji jest określeniem odnoszącym się do miejsca największego zbliżenia narządów mowy podczas wytwarzania głoski. W polszczyźnie mamy głoski dwuwargowe, wargowo-zębowe, przedniojęzykowo-zębowe, środkowojęzykowe (podniebienne), tylnojęzykowe, welarne.
Literatura:
L. Dukiewicz, I. Sawicka: Fonetyka i fonologia, Kraków 1995.
A. Łobos: Problemy kultury żywego słowa na materiale „Śpiewnika dla dzieci” Marii Konopnickiej i Zygmunta Noskowskiego, Bielsko-Biała 2009.
