łac. amusia, grec. amousos
Głuchota wybiórcza, polegająca na niemożności odbioru muzyki jako zjawiska akustycznego lub pewnych aspektów muzyki (np. wysokości dźwięków, barwy, donośności, tempa, rytmu lub harmonii). Zaburzenie percepcji muzyki szacuje się u 1–5% populacji. Objawiać się może na różny sposób, np. utratą umiejętności gry na instrumencie, nierozpoznawaniem znanych sobie utworów muzycznych, odbieraniem muzyki jako nieprzyjemnego hałasu podobnego do brzęku naczyń. Amuzję traktuje się w neurologii jako głuchotę wybiórczą w stosunku do tonów muzycznych lub jako rodzaj agnozji słuchowej (brak możliwości rozpoznawania i identyfikowania dźwięków muzycznych mimo sprawnej drogi słuchowej). Nie jest uwarunkowana deficytem intelektualnym lub motorycznym. Może towarzyszyć afazji. Jej lokalizację łączy się z uszkodzeniem zwojów skroniowych poprzecznych po stronie lewej. Należy rozróżnić amuzję czuciową sensoryczną (wyrażającą się w utracie wyobrażeń muzycznych) i amuzję ruchową lub konstruktywną (motoryczną).
Zaburzenie to dotknęło pod koniec życia wybitnego kompozytora Maurice’a Ravela (utracił umiejętność czytania nut, komponowania muzyki i gry na fortepianie), a także przypisywane jest przywódcy politycznemu Ernestowi Che Guevarze (nie rozróżniał tempa utworów muzycznych, słabo rozróżniał tony dźwięków).
Amuzja może być wrodzona lub nabyta (wskutek różnych incydentów mózgowych). Może dotyczyć również śpiewu, np. niemożności zrozumienia, czym jest śpiew. Przy amuzji pozostałe dźwięki otoczenia, w tym mowa, są rozpoznawane prawidłowo. Jest to zaburzenie mało znane i rzadko opisywane.
Zob. także: AGNOZJA, AGNOZJA SŁUCHOWA
Literatura:
M. Pąchalska: Afazjologia, Warszawa–Kraków 1999.
O. Sacks: Muzykofilia. Opowieści o muzyce i mózgu, Poznań 2009.
