Dziecko, które ma rozpocząć naukę w szkole powinno być gotowe nie tylko do skutecznego przyswajania wiedzy, ale też do funkcjonowania w szkolnej społeczności. Przejście z nauczania przedszkolnego do szkoły, gdzie czekają nowe obowiązki i wyzwania, jest zawsze dużą zmianą dla dzieci. Ustawa o prawie oświatowym, przewiduje obowiązek szkolny dla dzieci siedmioletnich, które w roku poprzedzającym rozpoczęcie nauki szkolnej odbyły przygotowanie przedszkolne. Ustawodawca dopuszcza nałożenie tego obowiązku już na dziecko sześcioletnie, jeżeli jego rodzice złożą odpowiedni wniosek, pod warunkiem, że odbyło ono roczne przygotowanie przedszkolne lub uzyskało pozytywną opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej.

Kto ocenia gotowość dziecka do rozpoczęcia nauki w szkole?

Stopień rozwoju każdego dziecka ocenia jego wychowawca przedszkolny. Jest on zobowiązany do przedstawienia swoich uwag rodzicom przedszkolaka na kilka miesięcy przed rozpoczęciem roku szkolnego, w którym miałby on zacząć naukę w szkole. Przydatnym narzędziem diagnostycznym są Karty Oceny Gotowości Szkolnej (KOGS), pozwalające na obiektywne i dokładne przetestowanie umiejętności sześciolatków w kluczowych dziedzinach. Testy wykonuje się dwa razy w ciągu roku szkolnego: najpierw na jesień, co umożliwia diagnozę potencjalnych problemów poszczególnych dzieci, a następnie na wiosnę, jako podstawę do wystawienia opinii na temat gotowości szkolnej.

Pedagog w trakcie roku szkolnego kontroluje postępy przedszkolaków, biorąc pod uwagę rozwój odpowiednich cech w następujących sferach:

• społecznej – oznaczającej m.in. gotowość dziecka do pracy zespołowej i bycia aktywnym członkiem grupy oraz dostosowania się do zasad rządzących szkolną codziennością (systematyczna nauka i odrabianie zadań domowych, rozumienie podziału na lekcje i przerwy itp.). To także ocena samodzielności dziecka w podstawowych czynnościach takich, jak przebieranie się oraz spożywanie posiłków,
• emocjonalnej – dotyczącej umiejętności nawiązywania relacji z rówieśnikami oraz nauczycielami oraz gotowości do pozostawania z dala od rodziców. Dziecko rozwinięte emocjonalnie potrafi panować nad swoimi emocjami (np. tęsknotą za rodziną lub frustracją wynikającą z konfliktów w grupie rówieśniczej). W przypadku napotkania trudności w wykonaniu zadania, nie reaguje złością, tylko stara się naprawić swoje błędy,
• umysłowej – odnoszącej się do zdolności i chęci dziecka do przyswajania wiedzy. Pierwszoklasista powinien być w stanie skupić się na treści przekazywanej przez nauczyciela oraz wykonywanych zadaniach. Równie ważna z perspektywy nauki nowych słów, także w kontekście pisania, jest odpowiednia do wieku percepcja wzrokowa i słuchowa,
• fizycznej – rozumianej jako ogólny rozwój fizyczny dziecka, które z jednej strony powinno być gotowe do siedzenia w ławce przez czas trwania lekcji, a z drugiej do uczestniczenia w zajęciach ruchowych. Ważnym aspektem jest koordynacja wzrokowo-ruchowa, która ma wpływ np. na naukę pisania oraz wykonywanie zadań plastycznych. Uwagę zwraca się również na rozwój aparatu mowy, którego zaburzenia mogą powodować nieprawidłową artykulację głosek.