KOMPUTER

/KOMPUTER OSOBISTY, SERWER, KOMPUTER MAINFRAME/

ang. computer

łac. computare ‘liczyć’

Urządzenie (obecnie elektroniczne) służące do przetwarzania informacji, którą można przedstawić za pomocą cyfr lub sygnału liniowego. Przetwarzanie informacji w komputerze odbywa się według programu zapisanego w pamięci urządzenia.

Większość współczesnych komputerów składa się z trzech podstawowych elementów (architektura von Neumanna):

  • procesora – układu, który wykonuje wszystkie konieczne obliczenia oraz jest częścią sterującą komputera,

  • pamięci RAM (od ang. Random Access Memory) – układów scalonych, które przechowują program i dane oraz bieżące wyniki obliczeń procesora,

  • urządzeń wejścia/wyjścia – urządzeń służących do komunikacji komputera z otoczeniem (monitor, mysz, klawiatura, drukarka), przechowywania danych (dyski twarde, dyski CD, DVD, pamięci USB) czy komunikacji z innymi komputerami (karty sieciowe, modemy).

Za komunikację podzespołów komputera z programami użytkowymi (np. edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, przeglądarka WWW) odpowiada system operacyjny (OS – ang. operating system) przetwarzający żądania programów na rozkazy sprzętowe. Do najpopularniejszych systemów operacyjnych należą Windowsy (XP, 7) produkcji firmy Microsoft, Mac OS (obecnie Lion 10.7) produkcji Apple Inc. i darmowy Linux (Debian, Redhat, Ubuntu) rozwijany na zasadzie otwartego oprogramowania.

Współcześnie komputery można podzielić w następujący sposób:

  • komputery osobiste (PC, z ang. personal computer) – o rozmiarach umożliwiających ich umieszczenie na biurku, używane zazwyczaj przez pojedyncze osoby korzystające z oprogramowania biurowego, przeglądarek internetowych, gier itp.; do takich komputerów dane wprowadza się z dysków optycznych (m.in. CD-ROM, DVD-ROM, Blu-ray), zewnętrznych dysków twardych oraz pamięci USB; obecnie zwykle komputery te są przystosowane do pracy w Internecie; do kategorii tej należy zaliczyć również komputery przenośne – laptopy/notebooki i netbooki;

  • stacje robocze, także przeznaczone dla jednego użytkownika – są używane, gdy wymagana jest większa moc obliczeniowa, np. do przetwarzania informacji multimedialnych (grafika, dźwięk) lub tworzenia oprogramowania; w ostatnich latach granica pomiędzy stacjami roboczymi a komputerami typu PC, ze względu na wzrost mocy obliczeniowej tych ostatnich, staje się praktycznie niedostrzegalna;

  • serwery – są przeznaczone do jednoczesnej obsługi wielu użytkowników, pracujących na własnych komputerach osobistych lub stacjach roboczych dołączonych przez sieć komputerową (klient); serwery są też wykorzystywane w Internecie (WWW, e-mail);

  • komputery mainframe – często o większych rozmiarach; ich zastosowaniem jest przetwarzanie dużych ilości danych na potrzeby różnego rodzaju klientów korporacyjnych; obecnie ten typ komputerów ustępuje pola klastrom serwerów wyposażonych w technologię wirtualizacji;

  • superkomputery – największe komputery o dużej mocy obliczeniowej, używane do czasochłonnych obliczeń naukowych i symulacji skomplikowanych systemów.

Do kategorii komputerów należy obecnie zaliczyć również konsole – komputery wyspecjalizowane w programach rozrywkowych. Zazwyczaj korzystają one z telewizora jako głównego wyświetlacza. Posiadają ograniczone oprogramowanie przygotowane do wydajnego uruchamiania programów i gier. Na niektórych modelach można zainstalować inny system operacyjny i wykorzystywać do specyficznych zastosowań, np. procesory graficzne konsoli PS3 znakomicie nadają się do prowadzenia obliczeń numerycznych.

W ostatnich latach coraz większy procent na rynku stanowią komputery wbudowane (ang. embedded) – specjalizowane komputery służące do sterowania urządzeniami automatyki przemysłowej lub elektroniki użytkowej, np. telefony komórkowe, smartfony, systemy nawigacji, nowoczesne telewizory itp.

Literatura:

R. White, T.E. Downs: How Computers Work (7th Edition), Indianapolis 2008.

W. Aspray, M. Campbell-Kelly: Computer: A History Of The Information Machine, Philadelphia 1996.